zondag 3 januari 2016

Drie koningen of le jour de l'Épiphanie

een Galette des Rois uit de Provence

Zijn hier in Nederland vandaag, zondag 3 januari, de meeste kerstbomen al afgetuigd, in Frankrijk is kerst nog niet op zijn eind.
Op 6 januari, jour de l' Épiphanie, wordt nog altijd Drie Koningen gevierd. Als deze dag buiten de kerstvakantie valt, wordt het traditioneel op de eerste zondag in januari gevierd. Vandaag dus, op 3 januari 2016.  

Het woord Épiphanie komt uit het Grieks en betekent verschijning. De verschijning waarop gedoeld wordt, is de verschijning van het licht. Na 6 januari worden de dagen merkbaar langer. Daarnaast is in de Christelijke traditie de geboorte van Jezus ook symbolisch voor de komst van het licht.

Van oorsprong is Drie Koningen een Christelijk feest, namelijk het feest van de Drie Wijzen uit het Oosten die het kindje Jezus in stal eerden met de geschenken goud, wierook en mirre. Later veranderden in de volksverhalen de Drie Wijzen in de Drie Koningen.

Dit typisch Franse feest wordt sinds de 13e eeuw gevierd. Thuis werd een zogenaamde Galette des Rois gegeten. De galette werd verdeeld onder alle aanwezige gasten plus één stuk. Dit laatste stuk werd het stuk van Onze Lieve Heer genoemd, of het stuk van de Heilige Maagd en werd gegeven aan de eerste arme sloeber die voorbij kwam. De Galette des Rois is rond en licht van kleur en symboliseert de zon.

een Galette des Rois uit de Elzas

Tegenwoordig wordt er een tuinboon of een piepklein beeldje van een heilige in de Galette des Rois verstopt. Een traditie die is overgenomen van de Saturnaliën, een feest uit het Rome van de antieke oudheid. Degene die deze in zijn stuk taart vindt is de koning of koningin van de dag. Vandaar ook het papieren kroontje op de galette des rois zoals te zien op de afbeelding hierboven. Meestal zorgt men er voor dat één van de kinderen het stuk met het beeldje erin krijgt.

Het Élysée, de ambtswoning van de Franse president in Parijs, krijgt altijd een enorme Galette des Rois aangeboden van de ambachtelijke bakkers uit de stad. Er zit echter nooit een tuinboon of een beeldje in deze Galette, zodat de president nooit tot koning gekroond kan worden.
Deze traditie bestaat sinds 1975 toen toenmalig president Valéry Giscard d'Estaing een Galette met een diameter van 1 meter kreeg aangeboden.

Zoals de plaatjes al tonen verschilt de Galette des Rois per regio. In het Zuiden wordt vaak een krans gebruikt, vaak aangekleed met suiker en vruchten terwijl in de overige regio's een ronde taart van bladerdeeg wordt gemaakt.

Een Galette des Rois uit de Cévennes

Geen opmerkingen:

Een reactie posten